Bepaalde genen voor vleugelbouw en lichaamskleur zijn bij een Drosophilasoort gynosomaal (= X-chromosomaal). Het allel N (normale vleugels) is dominant over n (gedrongen vleugels); het allel G (grijze lichaamskleur) is dominant over g (gele lichaamskleur). De stamboom beneden geeft de fenotypen weer van enkele individuen (VWO 78/2 vr. 38).
Wat is het genotype van de moeder en de nakomelingen in deze stamboom?
Aanpak: Invullen datgene dat zonder meer bekend is en daarbij de stamboomregels toepassen. Bij geslachtsgebonden eigenschappen krijgt een zoon steeds het X-chromosoom van moeder (Y van pa); een dochter moet het ene van de twee X-chromosomen steeds van vader hebben gehad.
| Generaties | Genotypen | Fenotypen |
| P | gN//g? x Gn/- | geel/norm.vr. x gr./gedr.mn |
| gameten | (1/2 gN/ + 1/2 /g?) x (1/2 Gn/ + 1/2 -) | |
| F1 o.a. zie stamboom |
gn/- +
gN/- +
Gn//?n + 2
Gn//?N (1) + (2) + (3) + (4) |
ge/gedr.m. + ge/nor.m. + gr/gedr.v + 2 gr/nor.v |
Verdere uitwerking:
- Zoon (1) heeft het X-chromosoom van moeder, dus dat moet de X van moeder zijn waar het vraagteken bij staat. Het vraagteken moet "n" zijn geweest.
- het X-chromoosoom voor zoon (1) moet moeder ook hebben doorgegeven aan dochter (3), want nummer (3) heeft het voorste X-chromosoom van vader gekregen.
- Met deze kennis weten we nu dat het tweede X-chromosoom van de beide dochters (4) van moeder afkomstig moet zijn geweest.