Epigenetica is het vakgebied binnen de genetica dat de invloed bestudeert van de omkeerbare erfelijke
veranderingen in de genfunctie die optreden zonder wijzigingen in de sequentie (volgorde van de basenparen)
van het DNA in de celkern.
Het bestudeert ook de processen die de zich ontplooiende ontwikkeling van een organisme beïnvloeden.
In beide gevallen wordt bestudeerd hoe gen-regulerende informatie die niet in DNA-sequenties wordt uitgedrukt
toch van de ene generatie (cellen of organismen) op de andere wordt overgedragen - dat wil zeggen
(afgaand op het Griekse prefix 'epi'), 'bijkomend bij' of 'supplementair aan' de genetische informatie
die in het DNA gecodeerd zit.
Dit type van regulering kan zich richten op het DNA, het RNA of de proteïnen en werkt op het niveau van de celkern of van het cytoplasma. Nucleosomen spelen hierbij een belangrijke rol.
Stel je het als volgt voor:
In een rups zit hetzelfde DNA als in de toekomstige vlinder daaruit. Hieruit blijkt dat
andere genen in de rups werkzaam moeten zijn dan in de vlinder. Zowel rups als vlinder moeten reageren op de
omstandigheden in het milieu. Dus snelheid van aflezing van het DNA en correctie daarop moet mogelijk zijn.
Dit wordt mogelijk gemaakt door het DNA meer of minder strak op nucleosomen te wikkelen, de vereiste genen meer
of minder toegankelijk maken door hun plaats op het nucleosoom - kortweg: meer of minder diep in het DNA kluwen.
Uit het jonge RNA meer of minder makkelijk de exonen te laten knippen (splicing).
Het rijpe RNA meer of minder beletten bij de vertaling naar eiwit - met aparte RNA-stukken
het rijpe RNA beletten afgelezen te worden (RNA-interferentie).
Ongunstige omstandigheden alvast voorbereiden in de kiembaan voor de volgende generaties.
N.B.:
Denk aan de zwangere moeders in de hongerwinter van 1944/1945, waarvan de kinderen, maar ook de kleinkinderen
nu nog de gevolgen ondervinden.
- Minispecial (2011): Darwin voorbij. Breken met de wetten van genetica.
NWT Magazine, juni 2011, p.21-37. (Kopie hieronder)
