- Jop de Vrieze (2009), Schimmel Candida mist er de genen voor, maar plant zich toch geslachtelijk voort.
NRC 30 mei, p. W.7. (Art. zie hieronder) - René Rector (2001). 's Werelds grootste schimmelcollectie past in vier diepvriezers.
N&T, Nr. 4 april, p. 48-51.
Een gevaarlijk type van de schimmel Candida mist de genen die de seksuele voortplanting bepalen, maar krijgt
toch nakomelingen. Candida lusitaniae heeft een vervangende code op zijn DNA gevormd, die het gebrek aan de
gewone voortplantingsgenen opvangt.
Zowel in Nature als in Current Biology verschenen afgelopen maandag publicaties over de schimmel.
Candida komt steeds vaker voor in ziekenhuizen en kan bij verzwakte mensen huidinfecties veroorzaken of zelfs
op levensbedreigende wijze in het lichaam huishouden. Nature plaatste het verslag van een groot
onderzoeksconsortium met Amsterdamse inbreng dat de krachten bundelde om het genoom van zes verschillende
Candida-soorten in kaart te brengen.
Ze vergeleken deze DNA-volgorden met het al bekende genoom van de veel voorkomende Candida albicans en
een aantal gevaarlijke en ongevaarlijke andere schimmels.
Van C. albicans was bekend dat hij zich uitsluitend ongeslachtelijk voorplant, met celdeling. Tot nu toe
dachten onderzoekers dat dit komt -dat was ook waargenomen- doordat zijn genen voor een deel van de geslachtelijke
voortplanting niet meer werken.
Zijn broertje C. lusitaniae mist dezelfde genen, maar kan zich wel geslachtelijk voortplanten.
|
Daarom besloot Joseph Heitman de kwestie uit te zoeken. Driekwart van de nakomelingen van C.lusitaniae
was haploïd (met slechts één exemplaar van ieder chromosoom) en een kwart diploïd (met een exemplaar
van beide ouders van elk chromosoom).
De onderzoekers denken dat de schimmel zich dus soms seksueel (1/4) voortplant, en soms door deling (3/4).
De analyse van de Candidagenomen, die in lengte varieerden van 10,6 tot 15,5 Mbasen (de mens heeft 6.000
Mb; 3.000 per 23 chromatiden) en vergelijking tussen gevaarlijke en ongevaarlijke schimmels leverde
ook inzicht in wat de Candida ziekteverwekkend maakt.
Zo heeft de schimmel veel genen die coderen voor adhesinen, moleculen in de celwand voor
hechting aan het oppervlak van een gastheer. En eiwitten van de Als-familie helpen bij het binnendringen van
gastheercellen.
Door deze vergelijkingen van genomen leren de onderzoekers wat het geheim is van de kwalijke broeders.
Jop de Vrieze.
Zie ook: Candidiasis Stichting