Borderline-persoonlijkheidsstoornis

Het is vaak niet de patiënt die zich meldt voor behandeling maar de mensen die met hem of haar te maken hebben die aan de bel trekken. Mensen met een Borderline-persoonlijkheidsstoornis zijn dan ook niet de gemakkelijksten voor hun naasten.

De stoornis is buiten de hulpverlenende sector redelijk onbekend. Psychiater Rik Groenhuijzen spreekt ook van een emotionele reguleringsstoornis, wat meer zegt over wat er eigenlijk aan de hand is: iemand kan zijn emoties niet of slechts met zeer veel moeite in bedwang houden.

Het is een stoornis waar erfelijkheid in mee kan spelen en die tot uiting kan komen wanneer ook in de eerste jaren van iemands leven zich traumatische zaken afspelen zoals fysiek of geestelijk geweld en seksueel misbruik. De opvoedingssituatie is daarbij van groot belang.

Vaarwater

Het kost de borderliner moeite om in redelijk rustig vaarwater te blijven. Hij is in staat om van het ene op het andere moment van rustig zeer woedend te worden of juist zeer neerslachtig. Alle emoties uiten zich met grote hevigheid. Daarnaast is de borderliner in het algemeen zeer gespannen. Die gemoedstoestand, gekoppeld aan de uitbarstingen van bijvoorbeeld vrolijkheid of woede, matten een mens behoorlijk af. Dat kan weer tot gevolg hebben dat iemand ongericht en impulsief gaat handelen. In veel gevallen verstoort dat relaties, wat weer leidt tot eenzaamheid en verlatingsangst. De borderlinepatiënt vindt het moeilijk om alleen te zijn, vraagt dan in extreme gevallen wel eens om aandacht door bijvoorbeeld te dreigen met zelfmoord en zich soms ook daadwerkelijk te verwonden.

Ondoenlijk

Niet alleen de omgeving vindt het vaak bijna ondoenlijk om met zo iemand om te gaan. Ook de behandelaar wordt volgens Groenhuijzen nogal eens op het verkeerde been gezet. De neiging is er al snel om aan symptoombestrijding te doen. De echtelijke ruzie die de borderlinepatiënt aansnijdt behoeft bijvoorbeeld niet altijd een relatietherapie maar kan wijzen op een borderline stoornis. Ook de borderliner zelf ziet niet de grote lijn.

Volgens Groenhuijzen is de patiënt nog op zoek naar zijn identiteit. Door de vele wisselingen van gemoedstoestanden is het moeilijk te achterhalen wie hij nu zelf is. Hij legt daarom de vergelijking met pubers. In de wirwar van allerlei emoties die om voorrang strijden zoeken ze naar een eigen identiteit. Ook de patiënt en behandelaar "hollen van crisis naar crisis" in de woorden van Groenhuijzen.
Evenals pubers zijn borderliners op zoek naar veiligheid maar proberen ze degene die die veiligheid geeft ook vaak uit. Ondersteunen in combinatie met duidelijk grenzen stellen, maar nooit moraliseren zijn sleutelwoorden die de omgeving en de behandelaar in de oren zouden moeten knopen volgens Groenhuijzen. Wanneer de emoties kunnen worden beteugeld, door middel van allerlei vormen van behandeling, blijken borderlinepatiënten vaak boeiende en kleurrijke mensen.

Kunstenaars

Groenhuijzen: "Het zijn ook gevoelige mensen. Alles raakt hen harder en dieper. Je treft de stoornis bijvoorbeeld aan bij kunstenaars, artiesten. Dan kan zo'n uitbarsting van emoties tot hele mooie resultaten leiden."

M.v.g. G. Nevenzel.

Overzicht van onderwerpen.