Malaria

GENETISCHE BESTRIJDING VAN MALARIA LIJKT MOGELIJK

Onderzoekers uit Londen, Heidelberg en Heraklion zijn erin geslaagd bij malaria muggen (Anopheles stephensi) een gen van een vuurvlieg in te bouwen dat ook in volgende generaties muggen tot expressie komt. Zij deden dit door een transposon (jumping gene) bij muggeneieren in te spuiten. Daardoor lijkt het haalbaar om deze muggen zodanig genetisch te veranderen, dat zij geen malaria meer kunnen overbrengen.

De onderzoekers vonden de oplossing in het zogeheten Minos-transposon uit een Drosophila-soort. Een transposon is een stukje DNA waarvan de uiteinden makkelijk 'afbreken'. Eenmaal los van zijn oorspronkelijke plaats in de DNA-keten springt het over op een andere DNA-keten op een ander chromosoom. Transposons zijn te gebruiken voor het inbrengen van nieuwe genen door ze te isoleren, het nieuwe gen eraan toe te voegen en vervolgens dit geheel in een doetwitcel te brengen. Voor het Minos-transposon werd gekozen, omdat het goed werkte in celkweken van Anopheles, dus wellicht ook in levende dieren. Minos werd voorzien van het gen van een lichtgevend eiwit van de vuurvlieg en bij muggeneieren ingespoten. Hoewel slechts één op de tien behandelde eieren zich tot een volwassen insect ontwikkelde, bleek bij kruisingsproeven dat een aantal muggen het vuurvlieg-gen aan de nakomelingen had overgedragen. Dat was te zien aan het groen oplichten van de larven (Nature, 22 juni).

Om iets te betekenen in de strijd tegen malaria zal dit transposon, maar dan met een Rf-gen erin, ook moeten werken bij Anopheles gambiae, de muskiet die ten zuiden van de Sahara meer dan 90 procent van alle van malariagevallen in de wereld veroorzaakt (A. stephensi heerst vooral in lndia). Als dit het geval is, volgt de moeilijkste en ethisch meest discutabele stap: het introduceren en verspreiden van de gemanipuleerde muskieten in de uiterst complexe tropische ecosystemen.
(Huup Dassen)

Al in 1971 ontdekte men het in China, maar het is nu definitief uitgewerkt in Nederland (firma Artecef). Een product uit Artemisia - Artemotil - blijkt een effectief geneesmiddel tegen malaria is. Het is simpel toe te dienen middels een injectie in beide bovenbenen met de volgende dag een herhalingsdosis. Na 72 uur moet herstel optreden. Het middel wordt niet preventief gegeven om resistentie-ontwikkeling tegen te gaan. Om resistentie te vermijden wordt zelfs gebruik gemaakt van een cocktail van paludrin, lariam en artemotil.
Artemisia is het geslacht Alsem, hiertoe behoort ook Bijvoet (Artemisia vulgaris L.) toegepast bij menstruatieklachten. Of de hierboven bedoelde plant A. cina, de Echte Alsem ofwel Zeverzaad (tegen ingewandswormen) óf A. annua is, deze laatste naam dacht ik te verstaan, blijft nog open.
De zaden van A. cina, de 'flos cinae' bevatten santonine, dat een verlammende werking heeft op de ingewandswormen en deze uit de spijsverteringskanalen doet verdwijnen. Een te ruim gebruik kan heel gevaarlijk zijn.
Opm. Hier te lande gebruikt men uitsluitend synthetische wormafdrijvende middelen.

M.v.g. G. Nevenzel.

Overzicht van onderwerpen.