Staring College - Naamkunde

Achternamen op I

Ibarnegaray: Baskische adresnaam met de betekenis 'de hoge vallei, het hoge dal'.
ie - waternaam, net als aa, ee, ij.

ies(t) - landperceel

iftar - Tu. avondeten tijdens de Ramazan (Ramadan).

Ihrman: Herkomstnaam (z.a.) uit Duitsland. Er zijn verschillende mogelijkheden: Ihrhove (tussen Leer en Papenburg), Ihrige (bij Laasphe aan de Lahn) en Ihringen (westelijk van Freiburg naar Breisach). Ihrhove is het meest waarschijnlijk omdat deze familienaam behoorde bij de gereformeerde emigratiegolf (ca. 1850) naar Michigan (USA).
Patroniem bij de oude Duitse roepnaam Iring (Nibelungenlied) met de toevoeging -man (z.a.).

-ig - Het suffix -ig geeft vaak een relativerende betekenis aan het grondwoord. Bijv. blauw - blauwig; vrek - vrekkig, etc.

-ij, -arij, -derij, -dij, -enij, -erij, -ernij, -nij - 1201-1250 ‹Oud-Fr. -ie, in het Oud-Fr. ontwikkelde zich een nieuw achtervoegsel -erie, doordat een aantal nieuwe woorden die op -er uitgingen -ie erachter kregen: tuiler-ie, dat in het Nl. -erij werd.
Voorbeelden:
1. achtervoegsel waarmee van een ww. een zn. wordt gevormd, dat een herhalend, soms niet gunstige, eigenschap heeft. Bijv. bedriegen - bedriegerij; blauwververij, distilleerderij, femelarij, huichelarij, inpomperij, jagerij, knoeierij, kuiperij, morserij, na-aperij, opschepperij, pesterij, slemperij, snoeverij, stoeierij, venterij, vleierij, vreterij.
2. achtervoegsel waarmee van een ww. een (evt. persoonsaanduidend) zn. wordt gevormd dat betrekking heeft op een zaak of bedrijf. Bijv. abdij, boerderij, brouwerij, drukkerij, makelaardij, proosdij, slijterij, spinnerij, varkenshouderij, wasserij, zetterij.
3. achtervoegsel waarmee van zn. verzamelnamen worden gemaakt. Bijv. ambtenarij, boekerij, ruiterij.
4. achtervoegsel waarmee van bn. zn. wordt gevormd waarin de betekenis van het bn. terugkomt. Bijv. woest - woestenij.

IJe: In de 19e eeuw kwam deze naam voor in mijn familie. De naam behoorde toe aan een vondeling uit Amsterdam die in Zuidwolde (Dr) terecht kwam. Een verklaring zou dan zijn dat deze persoon te vondeling is gelegd aan het IJ en daaraan zijn familienaam heeft te danken. Dat is echter wat kort door de bocht. Een betere verklaring is dat het een patroniem is bij de roepnaam IJe, Ije. De eerste vorm is de Groningse en de tweede de (West-)Friese. Het is een sterk verkorte naamvorm uit de kindertaal van bijv. Sytse, waarin de germaanse wortel sigi 'zege' steekt. Een en ander blijkt ook uit de familienamen IJedema, IJetsenga. De vondeling kan de vleinaam IJe op een briefje bij zich hebben gehad.
Toch is het een sporadische naam. Het telefoonboek van 1996 geeft slechts 1x een IJe in Haren (Gr.)
In de USA vond ik deze:
Emmanuel Ije, White Plains NY 10606-2711
De volgende personen lijken me van andere origine.
Ije Ije, Bel Air, 21015, en Ije Mije, Kelate, 67555
De vorm Ye komt 9x voor, maar kan ook best een onderdeel van een Chinese familienaam zijn, bijv. Ye Wan Tsin. Dit geldt ook voor Ije, waarvan een aantal in Singapore.
De vorm Eye komt in Ned. 1x voor, alsmede von Eye 1x. Dit kunnen Engelse import-adresnamen zijn van eye 'eiland', verg. skand. öy en nl. oog in Schierkmonnikoog.
IJedema: Zie IJe.

ilp - wilg

Iman: Patroniem van Y(e)man. Zie IJedema, resp. IJe.

-ing, inge - Dit is de Frankische patroniemvorm met de betekenis 'zoon van, afstammeling, nakomeling, behorend bij'. Soms is deze uitgang verbasterd tot -eng of -g. Sporadisch (vooral in Drente) wordt een h of he toegevoegd. Zie ook -ink dat dezelfde waarde heeft.

-inga - Dit is de Friese patroniemvorming met dezelfde waarde als het achtervoegsel -ing, -ink in het Saksisch, dus met de betekenis 'behorend bij een persoon' of 'behorend bij een groep personen'.

ingaarder - belastinginner

Immerzeel: Herkomstnaam van een gehuchtje Immerseel in Vlaanderen. Waar waar? Een zestal straten die Google Earth levert, verwijzen naar de regio Antwerpen, oa. Wommelgem. Wsch. heeft hier ooit een Imbart ( van "Isembert") een zele, zale 'woning' gesticht.
Ingenhaag: Nederrijnse en Limburgse uitspraak van 'in(g) (d)en hage' (binnen de heg, in de tuin), een adresnaam dus. Vergelijk de familienamen met de aantallen uit de telefoonlijst van 1996.
	 2x Ingenhaag   - in den hage  
	11x Ingenhoes   - in den huize
	 3x Ingenhoest  - in de huizen (met collectief suffix)
	 1x Ingenou     - in de (land)ouw, weiland, beemd
	 9x Ingenhousz  - in den huize
	11x Ingen-Housz - in den huize
	20x Ingen Housz - in den huize
	 1x Ingen Houz  - in den Huize
	 9x Ingenhoven  - in den hof
	 3x Ingenhuls   - in den huls(t)
	17x Ingenhut    - in de hut
	 1x Ingenhutt   - in de hut
	Zie ook
	Angenent        - aan het eind
Ingenhoes, Ingenhoest, Ingenhousz, Ingen-Housz, Ingen Housz, Ingen Houz: Varianten op 'in het huis (huizen)'. Zie Ingenhaag. Jan Ingen-Housz (1730-1799) was Nederlands arts, plantenfysioloog en natuuronderzoeker.
Ingenhoven: Limburgse vorm van 'in den hof' (mnl.). Een adresnaam dus. In de telefoonlijst van 1996 komt Ingenhoven 9x voor.
Ingenhuls: Limburgse vorm van 'in den huls(t)' ( mnl.). Een adresnaam dus. In de telefoonlijst van 1996 komt Ingenhuls 3x voor. N.B.: Huizinga geeft ook de familienaam Ingenhols, maar deze komt in de telefoonlijst niet voor.

Ingenhut, Ingenhutt: Limburgse vorm van 'in den hut' (mnl). Een adresnaam dus. In de telefoonlijst van 1996 komt Ingenhut 17x en Ingenhutt 1x voor.
Ingenkamp: Een adresnaam of woonplaatsnaam met de betekenis in 'in' gen 'den' kamp 'kamp'. Zie kamp. In de telefoonlijst van 1996 komt de naam 10x voor.
Ingenlath: Limburgse vorm van 'in den laat(land)', het land dat door een laat, laet mnl. 'horige' wordt bewoond. Een adresnaam dus. In de telefoonlijst van 1996 komt deze naam 1x voor.
Ingenluijff, Ingenluyff: Limburgse vorm van 'in den luijf', mnl. 'onder de luifel, afdak, uitsteek voor een huis'. Een adresnaam dus. In de telefoonlijst van 1996 komt Ingenluijff 3x en Ingenluyff 4x voor.
Ingenpas, Ingenpass, Ingenpasz: Limburgse vorm van 'in den pas (weide)'. Een adresnaam dus. In de telefoonlijst van 1996 komt Ingenpas 8x, Ingenpass 5x en Ingenpasz 9x voor.
Ingenschenau, van Ingen-Schenau, van Ingen Schenau: Limburgse vormen van 'in de schone (land)ouw', mnl. 'in de mooie beemd'. Een adresnaam dan wel herkomstnaam. In de telefoonlijst van 1996 komt Ingenschenau 2x voor, van Ingen-Schenau 9x en van Ingen Schenau 53x. Zie ook Ingenhaag

-ink - Dit is de Saksische patroniemvorm, van gelijke waarde als -ing (z.a.). Ook hierbij treden tal van verbasteringen op, bijvoorbeeld inc, -inck, -ynck, ynk, -enck, -enk e.d. al naar gelang van de streek waar de naam is ontstaan.

Ionescu: Meest voorkomende naam in Boekarest; afgeleid van Johannes
Irigoyen: Baskische adresnaam van een voorvader die woonde bij 'de boerderijen in het bos'. Later kreeg zo'n zelfstandig groepje huizen de naam 'dorp', dit in tegenstelling met een niet selfsupporting 'gehucht'.
Issa: Religieuze achternaam overgenomen van de profeet Issa (zoals Jezus in de Koran wordt genoemd). Zowel bij Issa als bij Jezus is Maria de naam van de moeder.

-issel - vgl. dissel/Deichsel en Wissel/Weichsel.

itter - waternaam

Ivanov: De meest voorkomende familienaam in Moskou en Kiev; afgeleid van Johannes.

Inleiding + letteroverzicht